آشنائي با بارفرابر
بارفرابری چیست؟ (قسمت1)
1-1- تاريـخچه (HISTORY): بارفرابري به عنوان يك حرفه از اوايل قرن دهم ميلادي وجود داشته است. با ايجاد انبارهاي عمومي در بنادر و شهرهاي عمده، رونق حمل ونقل دريائي و برپائي بازارهاي داد وستد در اروپا ” بارفرابري ” نيز ظهور نمود. در آغاز كار بارفرابر كسي بود كه از طرف صاحب كالا يا توليد كننده كالا ومال التجاره را همراهي ميكرد و كارهائي چون تخليه و بارگيري كالا در بنادر، تشريفات گمركي و دريافت و پرداخت وجوه در ارتباط با محمولات ارسالي را به نيابت صاحب كالا (فرستنده اصلي) نظارت نموده و يا ترتيب ميداد. او راه ها و مسيرها و وسايل حمل و نقل زمان خود را مي شناخت و به طرز انبارداري و نگهداري كالا آشنائي داشت و تمام كوشش و تخصص خود را بكار مي گرفت تا كالائي كه جهت حمل ازمبدأ به مقصدي ارسال مي شد، به بهترين نحو جابجا شده و نهايتاً به دست گيرنده برسد. در آن زمان وسايط حمل و مخابرات عمدتاً در اختيار ارتش ها بود و بارفرابران توان و استعداد بكارگيري اين امكانات را براي تجارت غير نظامي داشتند.
بارفرابری چیست؟ (قسمت1)
در سال 1492 با كشف قاره جديد (آمريكا) تجارت ابعاد گسترده تري به خود گرفت و مركز فعاليتهاي تجاري از مديترانه به كرانه هاي اقيانوس اطلس منتقل گرديد. در قرن شانزدهم ما شاهد حضور فعال و تقريباً مستقل بارفرابران درصحنه هاي داد و ستد هستيم وبارفرابران را مي‌بينيم كه در آن عصر خود بارنامه يا راهبارنامه يا قبض انبار صادر مي كنند. بعضي از مؤسسات بارفرابري آن روزگار تا عصر حاضر به حيات و نام خود ادامه داده اند. كوشش هاي اوليه براي ساختمان پل ها و جاده ها و بندرها و آبراهاي داخلي و گمركخانه هاي بزرگ داراي انبارها به آن زمان بازمي گردد. در اوايل قرن هجدهم بارفرابر كار جمع آوري كالا از فرستندگان مختلف را كه بايستي براي يك مقصد ارسال ميشد آغاز و وظيفه بيمه نمودن كالا ها را نيزتقبل نمود و به تدريج خود را از صاحب كالا و فرستنده منفك ساخته و تقريبــاً بـه صورت صاحب حرفه اي مستقل درآمـد، درحاليكه به تدريج كار دريافت و پرداخت پول براي تجار را به اشخاص يا موسسات ديگري كه بعدها عنوان « بانك » به خود گرفتند، واگذار نمود.
با قرن نوزدهم، عصر بخار آغاز شد. اولين كشتي بخار در سال 1807 توسط فولتن FULTON ساخته شده و لكوموتيو بخاري استفن سن STEPHENSON در 1825 به نام « راكت » روي خط قرار گرفت و بارفرابران اولين اشخاص يا كار آفرينائي بودند كه از اين وسايط جديد براي حمل ونقل محمولات مشتريان خود استفاده كردند. در اواخر همين قرن راه آهن در بسياري از كشورها گسترش يافته بود: در اروپا درفاصله 1879-1830 در آمريكا از 1830 تا 1840 ، در هندوستان در سال 1845، در استراليا در 1850 . از همين زمان به بعد راه آهن رايج ترين وسيله حمل گرديد و سبب شد كه هزينه حمل در مقايسه با استفاده از چارپايان و ارابه ها به مقدار قابل توجهي تقليل يابد. راه آهن همچنين با حمل ونقل هاي ساحلي (كرانه اي) به رقابت برخاست وهزينه حمل دراين مناطق نيز كاهش پيدا كرد.
درحمل ونقل دريائي، اين نوآوري ابعاد گسترده تري پيدا نمود : امكان ساخت كشتي هاي بزرگ فراهم گرديد و جرثقيل هائي كه با نيروي بخار كار ميكرد كار جابجائي وگذاشت وبرداشت (HANDLING) كالا را سريعتر و ارزانتر كرد.
در پايان قرن نوزدهم لكوموتيوهاي برقي به بازار آمد(1876) . بنز BENZ اولين اتومبيل خود را درسال 1897 با موتور ديزلي ساخت و دراين سالها بود كه وسائط نقليه موتوري در مقياس وسيع مورد بهره برداري قرار گرفت .
بارفرابری چیست؟ (قسمت1)
اروپا در قرون هجده و نوزدهم تأمين كننده اصلي كالاهاي مصرفي جهان شده بود. و در چنين زمينه اي بود كه « بارفرابر» نقش مهمي را برعهده گرفت وبا تكيه بر دانش تخصصي خود وبه تناسب اينكه داد و ستد از كدام قسمت به كدام قسمت ديگر جهان انجام مي گرفت به كسب مهارت پرداخت. در اين اوان بود كه بارفرابران اروپا وآمريكا به همكاري پرداختند و در اروپا مقدمات آموزش حرفه اي به نسل جوان تر را آغاز كردند. اتحاديه بارفرابران در اروپا تأسيس گرديد و اولين كنگره خود را در سال 1880 در لايپ تزيكLEIPTZIG برپا كردند. در ساير كشورها – كه بيشتر وارد كننده بودند تا صادر كننده-بارفرابر درنقش نماينده دريافت(RECEIVING AGENT) ظاهر گرديد و با حضور در بنادر يا شهرهاي اصلي به عنوان كارگزار گمركي، انباردار و عامل پذيرش كالا، روانه كردن (FORWARDING ) آن به مقاصد داخلي را بعهده گرفت.
دراوايل قرن بيستم بود كه حمل هوائي كالا بوسيله AIR SHIP از نوع ZEPPELIN آغاز شد و مقادير قابل توجهي از كالا با اين وسيله وبا سرعت 110 تا 135 كيلومتر درساعت حمل ميگرديد. دهه 1920 شاهد همكاريهاي بيشتر در عرصه حمل ونقل بين المللي بود وفياتا در سال 1926 با 16 انجمن از قاره اروپا در وين تأسيس گرديد. بعد از جنگ دوم جهاني خدمات منظم هوائي آغاز شد و طولي نكشيد كه به صورت شبكه اي از خطوط هوائي در آمد كه امروزه در ابعاد بسيار وسيع شاهد آن هستيم. با لزوم جمع آوري ويكپارچه كردن كالا براي حمل هوائي فرابران متخصص در حمل بار هوائي به صحنه آمدند و اين شيوه حمل ، يعني گردآوري وتلفيق بار CONSOLIDATIONروز به روز اهميت بيشتري پيدا كرد. امروزه حمل حدود 80 درصد از محمولات هوائي از طريق بارفرابران انجام مي پذيرد.
در نيمه دوم قرن نوزدهم، انقلاب ديگري در عرصه حمل ونقل به وقوع پيوست و آن حمل جاده اي بود. هرچند حمل توسط راه آهن بر حمل ونقل جاده اي در اوايل اين قرن رجحان داشت. ولي حمل جـاده اي مجدداً اقتدار خود را باز يافت تا جائيكه درسال 1990 تعداد وسايط نقليه باربري جاده‌اي -/80 ميليون تخمين زده شده است وبارفرابران دراين بخش – كه حائز انعطاف پذيري زيادي است-نقش عمده اي را ايفا نموده اند. جهش بعد دردنياي باربري، معرفي وسايل بسته بندي، به ويژه بارگنج (CONTAINER)بوده است . بارگنج هاي بزرگ مخصوص حمل دريائي در حوالي 1965 معرفي و در مسير دريائي اقيانوس اطلس مورد بهره برداري قرار گرفتند.
امروزه بارفرابران در بكارگيري بارگنج (كانتينر) و حمل ونقل بارگنجي تخصص يافته اند تا جائيكه 70 تا 80 درصد از محمولات بارگنجي يا CONTAINER CARGO به دست بارفرابران جابجا ميشود. بارفرابران عمده خود مالك تعداد قابل توجهي بارگنج هستند و خطوط كشتيراني نيز بارگنج هاي خود را براي بارگيري و حمل كالا در ازاء دريافت كرايه حمل دراختيار بارفرابران ميگذارند. تعداد بارگنج هاي موجود در گردش درسال 1990 حدود -/2 ميليون واحد TEU برآورد شده است.
2-1- آزادي تردد در آبهاي جهاني- مقررات آنكتاد
DEEP SEA NAVIGATION , UNCTAD RULES
طبق قوانين دريائي كشتي ها اجازه دارند آزادانه در آبهاي آزاد (اقيانوس ها) و به همه بنادر با شرايط مساوي رفت وآمد كنند. درسالهاي اخير برخي كشورها سعي كرده اند تا قلمرو آبهاي ملي خود را توسعه دهند و مسافات مورد تقاضا بين 3 و12 تا200 مايل دريائي بوده است ، هر چند هنوز اين مسأله در دست مذاكره است . سالها فرض براين بود كه فرستنده در انتخاب كشتي مختار است، امـا كشورهاي درحـال توسعه بـا مراجعه بـه سازمـان ملـل بـه ايـن امر يعني به فرمانـروائي كشورهـاي داراي خطوط كشتـيراني قــوي معترض شدند و در نتيجه «كنفرانس توسعه وتجارت »(1) سازمان ملل UNCTAD مقرراتي را تحت عنوان «نحوه عمل يا ضوابط ناظر بر اتحاديه هاي كشتيراني» اتخاذ نمود كه به موجب آن از مجموع عمليات كشتيراني 40 درصد متعلق به كشور صادر كننده، 40 درصد متعلق به كشور وارد كننده و 20 درصد بقيه مربوط به كشورهاي ثالث گرديد.
بارفرابری چیست؟ (قسمت1)
باتشکر از همراهی شما عزیزان – شرکت حمل و نقل ساربان اصفهان
